Người giàu có không nên sống ích kỷ, mà hãy sống yêu thương, biết chia sẻ

•  TIN MỪNG: Lc 16,19-31

1.  Tại sao người giàu trong bài Tin Mừng bị phạt?

Người nhà giàu trong bài Tin Mừng bị Thiên Chúa phạt, không phải vì ông ta giàu có hay vì đã hưởng thụ những thú vui từ sự giàu có của mình. Giàu và sự hưởng thụ cảnh giàu sang của mình không phải là một thứ tội hay một tình trạng tội lỗi. Nếu giàu có đến từ vận may, hay do cần cù làm ăn liêm chính, thì sự giàu có ấy là hồng ân hay sự chúc lành của Thiên Chúa. Giàu mà biết giúp đỡ và chia sẻ với người cùng khốn thì thật đáng khen và đáng thưởng. Giàu có chỉ là xấu khi nó là kết quả của tội ác, của bất công, ức hiếp, tham nhũng, nhận hối lộ, hoặc gian lận…

Bài Tin Mừng không nói sự giàu sang của ông nhà giàu đến từ đâu. Vậy thì tại sao ông lại bị trừng phạt? – Chính vì ông không có tình thương: thấy Ladarô vô cùng nghèo khổ trước mắt như thế mà không hề quan tâm, thương xót, cứu giúp hay chia sẻ, chỉ biết hưởng thụ một mình hay một mình gia đình mình, và hoàn toàn vô tình với người nghèo khổ.



2.  Tại sao Ladarô nghèo khổ được ân thưởng?

Còn Ladarô, anh được thưởng không phải vì anh nghèo, cũng không phải vì Thiên Chúa muốn bù trừ cho cái nghèo khổ anh phải chịu ở trần gian. Nhiều người nghèo mà lòng đầy tham lam, độc ác, ích kỷ (khi trở nên giàu có, nhiều khi họ còn tham lam, độc ác và tỏ ra ích kỷ hơn những nhà giàu mà hiện nay họ đang bực tức vì ganh tị). Những người nghèo mà lòng dạ như thế thì chẳng đáng khen hay đáng thưởng chút nào. Nghèo không phải là một nhân đức hay là dấu hiệu của sự thánh thiện. Trái lại nghèo có thể là một sự dữ mà ai cũng muốn tránh. Nghèo có thể là kết quả của sự kém may mắn, của sự bất tài, của thất bại. Nghèo có thể do lười biếng, không chịu làm ăn, hay làm ăn thiếu tính toán. Nghèo cũng có thể là một hình phạt của Thiên Chúa: «ác giả ác báo», «cha ăn mặn, con khát nước».

Tuy nhiên, nghèo có thể là kết quả của sự lương thiện nhưng thiếu may mắn. Nghèo cũng có thể do hành động tự nguyện của một tâm hồn thánh thiện: muốn sống nghèo theo gương Đức Giêsu, muốn thực hiện điều kiện để theo Ngài là bán hết của cải để chia cho người nghèo khổ (x. Mt 19,21), hoặc muốn chia sẻ thân phận nghèo với người nghèo vì yêu thương họ. Chỉ cái nghèo này mới là nhân đức: nhân đức thanh bần. Chính Đức Giêsu và gia đình của Ngài cũng là những người nghèo, nhưng là nghèo tự nguyện: «Người vốn giàu sang phú quý, nhưng đã tự ý trở nên nghèo khó vì anh em, để lấy cái nghèo của mình mà làm cho anh em trở nên giàu có» (2Cr 8,9b).

Vậy tại sao Ladarô được ân thưởng? – Tin Mừng không nói rõ thái độ sống của anh. Về cuộc sống của anh, Tin Mừng chỉ mô tả vắn tắt: «Có một người nghèo khó tên là Ladarô, mụn nhọt đầy mình, nằm trước cổng ông nhà giàu, thèm được những thứ trên bàn ăn của ông ấy rớt xuống mà ăn cho no. Lại thêm mấy con chó cứ đến liếm ghẻ chốc anh ta» (Lc 16,20-21). Nếu anh được Thiên Chúa thưởng, ắt phải là vì anh đã sống cảnh nghèo khổ ấy phù hợp với thánh ý Thiên Chúa. 

Qua đoạn Tin Mừng ngắn ngủi trên, ta có thể đoán được anh đã vui lòng chấp nhận cảnh nghèo của mình với tất cả những niềm đau, nỗi khổ, những màn nhục nhã cùng cực của nó: mụn nhọt đầy mình, chó liếm ghẻ. Nhưng anh không phàn nàn, kêu trách, không ghen tị với người giàu có. Dù thèm thuồng những thứ thừa thãi của người giàu có, anh cũng không vì nghèo mà làm những chuyện trái lương tâm (trộm, cướp, gian trá, lường gạt…). Anh vẫn trung thành với chủ trương «đói cho sạch, rách cho thơm», nên vẫn giữ được tâm hồn trong sáng.



3.  Tại sao không cho người chết hiện về cảnh cáo?

Khi thấy tình trạng của mình không thể cứu vãn gì được, người nhà giàu đang bị phạt dưới âm phủ mới nghĩ đến anh em của mình đang sống cuộc đời sang giàu nhưng ích kỷ y như ông ta trước đây. Nếu tiếp tục sống như thế, số phận của họ cũng sẽ y như ông hiện nay. Mặc dù đã có Môsê và các Ngôn Sứ cảnh cáo mọi người, nhưng ông và anh em ông đâu chịu tin. Vì thế, ông muốn cứu họ bằng cách xin tổ phụ Abraham sai Ladarô về cảnh cáo họ với tư cách một người chết hiện về. Ông nghĩ rằng phải có người chết hiện về thì họ mới tin. Nhưng tổ phụ Abraham trả lời: «Nếu Môsê và các Ngôn Sứ mà họ còn chẳng chịu nghe, thì người chết có sống lại, họ cũng chẳng chịu tin» (Lc 16,31).

Sứ điệp của Môsê, các ngôn sứ, Đức Giêsu, các tông đồ và của những người đang tiếp tục công việc của các ngài đã đến với hầu hết mọi người trên thế giới. Kết quả là có người bỏ ngoài tai không thèm nghe, có người nghe nhưng không tin, và có người nghe, tin theo rồi thực hành. Thiết tưởng sứ điệp ấy không thể có tính ép buộc hay đe dọa, mà chỉ để giúp con người nhận ra con đường phải theo và phải làm. Có theo có làm hay không là do thiện tâm và lòng tự nguyện của mỗi người. Nếu chỉ vì sợ bị phạt hay vì bị ép buộc mới làm việc thiện, thì việc thiện ấy đâu xuất phát vì tình yêu thương, nên đâu có giá trị bao nhiêu. Thật vậy, thánh Phaolô đã viết rất rõ ràng: «Giả như tôi có đem hết gia tài cơ nghiệp mà bố thí, hay nộp cả thân xác tôi để chịu thiêu đốt, mà không có đức mến, thì cũng chẳng ích gì cho tôi» (1Cr 13,3).


Thiên Chúa có thể mặc khải cho con người nhìn thấy rõ ràng trước mắt sự đau khổ mà con người phải chịu khi sống ích kỷ, vô tình, độc ác, thiếu tình yêu. Thấy như thế, ắt con người sẽ sợ hãi và thay đổi cách sống. Nhưng nếu thay đổi cách sống tốt hơn chỉ vì sợ hãi, thì tính ích kỷ, vô tình, độc ác, thiếu tình yêu vẫn còn nằm trong bản tính của họ. Và sự tốt đẹp hay tình thương họ thể hiện chỉ là bề ngoài và giả dối thôi.

Thiên Chúa muốn con người thay đổi nên tốt hơn và sống yêu thương hơn, nhưng không phải vì sợ hãi, vì áp lực bên ngoài như thế. Ngài muốn con người được tự do đúng theo phẩm giá cao cả của họ. Nếu có thay đổi khiến cuộc sống của họ tốt đẹp và yêu thương nhiều hơn thì phải do chính con người tự nhận ra điều đó là tốt đẹp, rồi họ tự nguyện và cố gắng thực hiện điều đó, nghĩa là hoàn toàn xuất phát từ thiện chí và tình yêu đầy tự do của họ. Vì thế, Thiên Chúa chỉ dùng những sứ điệp qua người này người kia Ngài sai đến để gợi ý giúp con người giác ngộ con đường họ phải theo, rồi để họ tự do theo hay không theo tùy ý họ. Như thế cái tốt đẹp của họ mới là tốt đẹp từ trong bản chất, và sự yêu thương họ tỏ lộ ra mới là tình thương đích thực. Chỉ có thứ yêu thương ấy mới có giá trị và mới phù hợp với những công dân của Nước Trời.

Vậy, cho dù hiện nay chúng ta giầu hay nghèo, chúng ta cần sống theo thánh ý của Thiên Chúa là sống có tình thương thật sự. Nếu giàu có, ta cần biết chia sẻ với những người nghèo khổ hơn chúng ta. Nếu nghèo khó, chúng ta vui vẻ chấp nhận hoàn cảnh sống ấy đồng thời nỗ lực vươn lên trong tinh thần «đói cho sạch, rách cho thơm». Đừng bao giờ vì thiếu thốn, nghèo khổ mà làm điều gì trái với lương tâm, trái với sự công bằng hay tình thương của mình. Có thế, ta mới xứng đáng được Thiên Chúa ân thưởng hạnh phúc vĩnh cửu trên trời.




CẦU NGUYỆN

Lạy Cha, xin cho con biết sống yêu thương, dù trong cảnh giàu hay trong cảnh nghèo khổ. Tình yêu đối với Cha và với tha nhân luôn luôn có thể thể hiện ra thành hành động cụ thể dù trong cảnh giàu hay cảnh nghèo. Thật vậy, dù nghèo đến đâu, nếu có tình yêu, con cũng đều có thể biểu lộ tình yêu đó ra bằng cách này hay cách khác, và luôn luôn vẫn có cái gì đó để chia sẻ với mọi người. Còn không có tình yêu, thì dù giàu đến đâu, con vẫn có thể sống ích kỷ, không hề biết chia sẻ cho ai điều gì. Xin Cha hãy củng cố tình yêu ở trong con, để con yêu thương thật sự và thể hiện tình yêu thương ấy trong bất kỳ cảnh ngộ nào của đời sống con.

Nguyễn Chính Kết